विश्वय् वर्तमान संक्रमणकालीन कोरोना भाइरसया कारणं मनूत लकडाउनया नामय् छेँ छेँ हे एकान्तवासय् च्वनेत वाध्य जुयाच्वंगु दु । सरकारपाखें नं थुकियात पालना यायेत आम नागरिकयात इनाप यानाच्वंगु दु । थःपिनिगु हे कारणं थ्व महामारि ल्वय् मेपिन्त मपुनेमा, मेपिनिगु ज्यानया सुरक्षा निंतिं नं थःपिं भिंपिं जिम्मेवार नागरिक जुइमाः धयागु मान्यता सरकारं कयाच्वंगु दु । स्वनिगः विशेषकथं नेवाःबाहुल्यदुगु थाय् दुने थ्व ई सदुपयोगु जुइमा धकाः थी थी ज्याझ्वःया ग्वसाः सचेत नेवाःतय्सं यानावयाच्वंगु च्वछायेबहःगु ज्या खः । थुकि गनं नेपाल प्रचलित लिपि, रजना लिपि फेसबुकया माध्यमं स्यनेगु ज्या जुयाच्वंगु दु, गनं भाय् स्यनेगु यानाच्वंगु दु अले थुजोगु ज्यायात आम नेवाःतय्सं सकरात्मकरुपं हे कयाच्वंगु दु । थ्व माध्यमया प्रशिक्षणापाखें ज्ञान कायेगु ज्या नं जुयाच्वंगु दु । थ्व हे सन्र्दभय् दकले न्ह्यथने बहःगु ज्या जुयाच्वंगु दु नेपालय् थेरवादया बौद्ध शिक्षा प्रचार यायेगु ज्याय् अग्रणी भूमिका म्हिताच्वंगु थी थी विहारया धर्मानुशासकपिन्सं बुद्ध शिक्षाया प्रचारया निंतिं जुयाच्वंगु धर्मदेशना । थ्व धर्मदेशनाय् नेपाल भिक्षु महासंघनायक ञानपुर्णिक महास्थविर, सासनधज धम्माचरिय मिक्षुणी धम्मावती, सोभित भन्ते, भिक्षु बिमलोपिनिगु उपस्थिति विेशेष न्ह्यथनेबहःजु ।
थ्व मेता कारणं मखसे वसपोलपिनिगु धर्मदेशना पूर्णरुपं नेवाःतय मां भाय् नेवाः भाषं जुयाच्वंगु दु । अले न्यनामिपिन्सं नं बांलाक्क थुइकेत ताःलानाच्वंगु दु । बुद्ध शासनय् दान धर्म, करुणा व चतुःब्रम्हया तःधंगु स्थान दु । उकिसनं हरेक ब्यवहारपाखें हे कुशल व अकुशल कर्मया निर्माण जुइगु बुद्ध दर्शनया मूल मर्म खः । बुद्ध धर्मय् हरेक परिणामया लिच्वः दइ, लिच्वःया कारण दइ । छुं नं ज्या कर्म कारण विना उत्पन्न जुइमखु । आःया समस्त विश्वं फयेमालाच्वंगु कोरोना कोभिड १९या उत्पत्तिया कारण दु, थुकिया नं निराकरण दु धयागु खँयात बुद्ध शिक्षां प्रस्त याइ । थ्व हे कारणं बुद्ध दर्शनयात वैज्ञानिक दर्शन नं धायेगु याः । थ्व खँ थुइका बीत दकले न्हापां थ्व नाप स्वानाच्वंपिं मनूतय्त थुइकाः बीमाः । गुकिंयाना कुशल कर्मया प्रत्यूत्पाद जुयाः विश्वया समस्त प्राणीया भिं जुइ । छुंकथंया विपाकपाखें समस्त प्राणी बचे जुइफइ । कोरोना भाइरस कोभिड १९या उत्पत्तिया अनेक कारणत दु । थ्व उत्पत्ति मनूतय्गु कर्मपाखें हे जूगु खः ।
बुद्धया इलय् नं देश विदेशय् अनेक महामारी ब्वलंगु दु । उकिया निदानया निंतिं बुद्धधर्मय् अनेक सुत्त नं ब्वनेगु प्रचलन बुद्धकालीन इलंनिसें हे जुयाच्वंगु दु । तर थेरवाद बुद्धधर्मया दुने अज्यागु सुत्त पालीभाषां ब्वनेगु चलन आः तक्कं दनी । पाली भाय् सामान्य बौद्ध अनुयायीतय्गु निंतिं थाकूगु भाय् खः, मथुगु भाय् खः । उकिं बौद्ध उपासक उपासिकापिन्सं उगु भाय् थुइगु मयाः । तर अय्नं उजोगु सुत्त कण्ठष्ठ यानाः वाचन यायेगु चलन व क्षमता भिक्षु, अनागारिकापिन्के जक मखु, नेपाःया नेवाः उपासक उपासिकापिन्के दुगु खँ गनं नं थेरवाद बौद्ध धार्मिक सभा सम्मेलनय् वनेबलय् याउँक हे खंकेदइ । झीगु देय् नेपालय् थेरवाद बुद्धधर्मया हाकनं ब्वलंकेगु निंतिं साहित्य सुता महाप्रज्ञा, अमृतानन्द महास्थविर, धर्मादित्य धर्माचार्य, धम्मावती गुरुमांपिनिगु शुरुवाती कुतः यक्वः हे दु । थेरवाद धर्मयात स्थीर यायेगु निंतिं स्वनिगःया नेवाः उपासक, उपासिकापिनिगु लगन व मेहनत दु । छगु इलय् भन्ते गुरुमापिन्सं याइगु धर्म देशना शतप्रतिशत नेवाःतय्गु मांभाय् नेपालभाषां हे जुइगु खः । थःपिनिगु मांभाषं कंगु खँ थःपिनसं बांलाक्क थुगुया कारणं नेवाः उपसक उपासिकापिनिगु ल्याः नं धमाधम अप्वया वंगु खः । अझ धाय् साधारण बौद्धजनपिनिगु छेँय् छेँय् बुद्ध शिक्षा थ्व हे कारणं थ्यंगु खः । बुद्ध धर्मया विकास, पुनरउत्गान, उथानया खँय् नेवाःतय्गु मां भाय् व बुद्धधर्मया शिक्षा ला व लुसिथें हे प्यपुनाच्वंगु दु ।
थौंकन्हेया हरेक थेरवादी विहारय् बहुसंख्यक उपासक उपासिकापिं नेवाःत हे जुयाच्वंगु दु । अन आः नं नेवाः भाषां हे धर्म देशना जुयाच्वंगु दु । अथेखःसां पिने बुद्ध शिक्षा कयावःपिं धर्म देशना याइपिं अनागारिका वा भिक्षुपिन्सं नेवाः भाषां बाहेक मेगु भाषा नं धर्म देशना यात धाःसा अझ मेमेपिन्सं नं बुद्ध शिक्षा थुइका कायेफइ धयागु भ्रम (?)य् गैर नेवाःभाषां देशना यायेगु ज्या जुयाच्वंगु दु । तर छता खँ छु वाःचायेके फयाच्वंगु मदु धाःसा न्हापा गुलि थःपिन्सं थुगु भाषं याइगु धर्मदेशना प्रति श्रद्धा ब्वलनीगु खः, आः उकिया लिच्वःकथं उपासक उपासिकापिनिगु ल्याः, ल्याय्म्ह पुस्ताया सहभागिता झनझन म्हो जुजुं वनाच्वंगु दु । छगू मानव स्वभाव, सुं नं मनू, जीव, जनावरयात दुःख आपत जुल कि वा लसताया खँ जुल कि वयागु म्हुतु दकले न्हापां पिज्वइगु सः धयागु हे थः जन्म जूगु इलंनिसें सयेका वयागु भाय् जुयाच्वनी । सु नं छम्ह नेवाःयात दुःख जुल व घाः जुल धाःसा वयागु म्हुतु दकले न्हापां थःगु मांभाषं हे अभिब्यक्ति ब्वलनी । थ्व संसारया नियम हे खः, व न्ह्याक्वः हे विद्धान, आखः सःस्यम्ह जूसां मेगु भाषं अभिब्यत्त याइमखु । याःसा नं अज्यागु भावनायात मेमेपिन्सं थुइके फइमखु ।
थेरवादया बुद्ध शिक्षा पालिभाय् खःसां उकिया अध्ययन याइपिंन्सं उकियात थःगु मांभाषं थुइकाः नुगः दुने स्वथना तइ, अले मांभाषं हे अभिब्यत्त याइ । छम्ह नेवाःयात वयागु मांभाषं खँ थुइका बीगु गुलि सहज जुइ व मेगु भाषां स्वाभाविक जुइमखु । उकिं जन्मजन्मान्तर थः पुर्खा न्ववाना वयाच्वंगु भाय् व थःम्ह न्ववानाच्वंगु भाय् प्रति श्रद्धा हरेक मातृभाषिनिगु दया हे च्वनी । थ्व हे सन्र्दभय् दुःख जुयाच्वंपिन्त गथेयाना थुइके फइ, कोरोना भाइरसं आक्रान्त जुयाच्वंपिन्त गुकथं मुक्त यायेफइ धयागु खँय् इमिगु मांभाषं हे खँ थुइका बिल धाःसा व सहज जुइ, अपुक थुइका कायेफइ धयागु विश्वासं हे आःया धर्मानुशासकपिन्सं थः उपासक उपासिकापिन्त नेवाःभाषं बुद्ध शिक्षाया खँ थुइका ब्यूगु अतिकं प्रशंसनीय ज्या खः ।
थौंकन्हे नेवाःतय्सं हे नेवाः भाषं खँल्हाबल्हा यायेगु त्वता हयाच्वन धकाः च्यूता कयाच्वपिन्त भिक्षु व भिक्षुणी, गुरुमापिनिगु थुजोगु सहृदयी ज्यां थव उर्जा ब्वलंका ब्यूगु दु, हःपा ब्यूगु दु । मांभाय्प्रतिया लगावयात कयाः साहित्य सुता महाप्रज्ञाया आत्मकथसा न्ह्यथनातःगु छता खँ सकसिनं हे शिरोपर यायेगु आवश्यक दु । वसपोलया पिदंगु आत्मकथास न्ह्यथनातःगु दु, छगू इलय् वसपोल कालिम्पोङ्गय् च्वना विज्यागु इलय् निम्ह पाश्चात देय्या विदेशीत बुद्ध शिक्षाया निंतिं वसपोलया थाय् बुद्ध शिक्षा ग्रहण यायेत वल । भिक्षु महाप्रज्ञां बुद्ध धर्मय् इमित दिक्षित यात, इपिं अति सन्तुष्ट जुल । महाप्रज्ञायात आपालं सुभाय् बिल, उबले महाप्रज्ञा भन्ते धयाबिज्यात, ‘छिपि बुद्ध शिक्षाय् दिक्षित जूगु खःसांं जि उलि सन्तुष्ट जुयाच्वनागु मदु । यदि छिपिं नेवाः भाय् सःगु खःसा, यदि छिमित जिंं जिगु मांभाषं स्यने कने फूगु खःसा छिमित जिं अझ अप्व ज्ञान बीफइगु जुइ, छिमिसं अझ अप्व खँ सयेके फइगु जुइ ।’
च्वखँया नइतिं सुभाय् दु । श्रद्धेय धम्मवती गुरुमामं म्हिग: तिनि धर्मकीर्तिया फेसबुक पेजपाखें नेवा: भासं प्रत्यक्ष प्रबचन बियाबिज्या:गु दु, थ्व नं तसकं च्वछयेबह: जूगुलिं थन उकिया लिंक न्ह्यथना :
https://youtu.be/g2FU0WVyQHI