खिचाया आत्मवृतान्त – खिचाया न्हिप्यं

८३ दँया प्रेमकृष्ण ताम्रकारया चिबाखं मुना ‘खिचाया न्हिप्यं’ ब्वनेबलय् वय्कलं गज्यागु विषय वस्तुया बाखं च्वःगु जुइ धयागु सामान्य आंकलन जुइफु । वय्कलं मेमेगु विषयया सफूत पिथना दिइगु दुसां चिबाखंकथं वय्कःया थ्व न्हापांगु चिबाखं खः । सामान्यतया चिबाखं धकाः थुइकेबलय् बाखंच्वमितय्सं अनेक कल्पनाया लिधंसाय् बाखं च्वइगु लुमंकी । तर ‘खिचाया न्हिप्यं’ थुज्वःगु विषयवस्तु स्वयां फरक जुयाच्वंगु दु ।
‘खिचाया न्हिप्यं’ वस्तुत काल्पनिक बाखं मखु, बरु छम्ह मनुखं थःगु जीवनय् न्यनातःगु अनेक घटना विवरण वा अनुभवया लिधंसाय् बाखंकथं न्ह्यब्वयातःगु साहित्य खः । थुकि मुक्कं ३९पू बाखं दुथ्यानाच्वंगु दु । थुपि बाखंत सन्देशमूलक, नीति व ज्ञानवद्र्धक बाखंत खः । वय्कःया निक्वःगु जंक्वःया लसताय् तयार जूगु थुगु सफू दुने चीचिहाकःगु बाखंत दुथ्यानाच्वंगु दु । गुलिखे बाखंनं ‘इसपया बाखं’या शैली लुंमंका ब्यूगु दु ।
सफूया च्वमि प्रेमकृष्ण ताम्रकार थी थी ख्यलय् ज्या सनाजूम्ह छम्ह उद्योग व्यवसायी, धार्मिक व सामाजिक ख्यलय् दत्तचित्त जुया ज्यायानाच्वंम्ह खः । वय्कःया च्वसा साहित्यलेखनपाखे नं न्ह्यानाच्वंगु कारणं हे वय्कलं न्यागू सफू पिथना दिइधुंकूगु दु । थुगु सफू नेपालभाषाया सेवा व सामाजिक ख्यलय् चेतना ब्वलंकेत तयार जूगु दावी वय्कःया दु ।
सफुलितइ दुथ्याना च्वंगु फुक्क बाखंत चिहाकः जुया सरल भाषां च्वयातःगु दु । बाखंत चिहाकः जूगु कारणं हे थुकियात चिबाखं नं धाःगु खयेफु । बाखंनय् नैतिक शिक्षा, ख्यालि खँया लिधसाय् न्हापा न्यना कनातःगु बाखंत नं थःगु शैली न्ह्यब्वयातःगु दु ।
नेवाः समाजदुने अनेक पत्या याये फइगु व मफइगु घटना जुयाच्वनी । उकियात थी थी इलय् न्यने कने यानाच्वनी । अज्यागु सामाजिक बाखंदुने ज्ञान गुण व अनुभवया खँ दुथ्यानाच्वनी । गुलिखे बाखंत लोकबाखं, न्हूबाखंकथं समाजय् चर्चाय् वनाच्वनी । गुलिखे बाखंत छम्हेसिनं कनाः मेम्हेसिनं न्यनाः नं लोकं ह्वानाच्वंगु दइ । गुलिखे अथे न्यनातःगु बाखत लिपिवद्ध यानाः सुरक्षित यानातयेगु नं याइ । थुकि दुथ्यानाच्वंगु गुलिखे बाखंया नैतिक शिक्षा उकथंया हे जुयाच्वंगु दु ।
‘खिचाया न्हिप्यं’ बाखं सफूया शिर्षक ल्वयेक दकले न्ह्यने छम्ह खिचाया आत्मवृतान्त खिचाया म्हुतुं कविताकथं न्ह्यथनातःगु दु । थुकिं नं सफू च्वमिया साहित्यप्रतिया मतिनायात न्ह्यब्वइ । उकथ हे सफूया ल्यूने च्वमि भाजुया थी थी गतिविधिया रंगीन तस्वीरत दुथ्याकातःगु दु । थुकिं च्वमिया विविध आयामयात न्ह्यब्वइ । च्वमिं थुगु सफू हे नेपालभाषाया सेवाया निंतिं च्वयागु धकाः न्ह्यथनातःथे वय्कपाखें थःगु अनुभव व अध्ययनया लिधंसाय् मेमेगु सफू नं पिथने फतधाःसा थ्व नेपालभाषा साहित्यया निंतिं मेगु नगु जुइगु निश्चित दु ।
नेपालभाषाया साहित्य प्राचीन इतिहास दुगु साहित्य खः । नेवाः पुवर्जतय्सं थःपिनिगु संस्कृति व सभ्यता ल्यंका तयेगु निंतिं थी थी विधाया सफूत ल्हातं च्वयाः हे सुरक्षित यानातःगु दु । उगु इलय् साहित्ययात नं तन्त्र व मन्त्रकथं सकसिनं थुइके फइकथं च्वयेगु चलन दु । थज्यागु च्वज्यां उगु ईया भाषा साहित्य व चलन चल्ति दुगु लिपिया ज्ञान नं काये फइकथं जुयाच्वंगु दु । अज्यागु सफू झीगु न्ह्योने थ्याःसफू कथं सुरक्षित जुयाच्वंगु दु  । नेपाल लिपि व नेपाल भाषां थ्याः सफू च्वये न्ह्यः मेमेगु भाषां नं सफूत च्वयेगु चलन दुगु खः । न्हापाया ल्याखय् अज्यागु सफू गुलि दु धयागु अझं अनुसन्धानया विषय जुयाच्वंगु दुसा नेपाःया इतिहासय् विदेशीतयसं आक्रमण यानाः व स्वदेशी शासकतय्सं नं नेपाःया प्राचीन ग्रन्थत ध्वस्तयाःगु खँ न्ह्यथनातःगु दु  । विदेशीतय्सं युद्ध याःवःगु इलय् थुजोगु हे महत्वपूर्ण ग्रन्थया भण्डार हे मिं च्याकाः ध्वस्त याना ब्यूगु तथ्य अभिलेख अझं ब्वनेगु दनी ।

८३ वर्षिय प्रेमकृष्ण ताम्रकारको लघुकथा संकलन ‘खिचाया न्हिप्यं’ अध्ययन गर्दा कस्तो विषयमा कथा लेखे होलान भनी आंकलन हुनसक्छ । वहाँले विविध विषयमा पुस्तकहरू प्रकाशित गरिसक्नु भएको छ । लघुकथा वहाँको पहिलो पुस्तक हो । लघुकथा कथाकारले कल्पनाका आधारमा लेखिएका कथाहरू सम्झिने गरिन्छ । तर ‘खिचाया न्हिप्यं’को विषयवस्तु फरक रहेको छ ।
‘खिचाया न्हिप्यं’ वस्तुत काल्पनिक कथा होइनन्, एक वयष्क व्यक्तिले आफ्ना जीवनमा सनेका अनेक घटना विवरण वा अनुभवका आधारमा कथाको स्वरूपमा प्रस्तुत गरिएको साहित्य हो । यस्मा कुल ३९ वटा लघुकथा रहेको छ । यी कथाहरू सन्देशमूलक, नीति र ज्ञानवद्र्धक कथाहरू हुन । वहाँको दोस्रो जेष्ठ पास्नीको अवसरमा तयार भएको यस पुस्तकमा छोटो छोटोकथारु समाहित रहेको छ । कतिपय कथाहरू ‘इसपका कथा’को शैलीलाई स्मरण गरिदिएको छ ।
पुस्तकका लेखक प्रेमकृष्ण ताम्रकार विभिन्न क्षेत्र उद्योग व्यवसायी, धार्मिक र सामाजिक क्षेत्रमा दत्तचित्त रूपमा कार्यरत व्यक्ति हुन । वहाँको कलम साहित्य लेखन तिरपनि अग्रसर रहेकाकारण पाँचवटा भन्दा बढी पुस्तकहरू नेपालभाषामा प्राशित भइसकेको छ । यी पुस्तकहरू नेपालभाषा सेवा र सामाजिक क्षेत्रमा चेतना जगाउनको निमित्त हो भन्ने दावी वहाँको रहेको छ ।
पुस्तकमा समाहित सबै कथाहरू लघु र सरल भाषामा लेखिएको छ । कथाहरू छोटो भएकै कारण यस्लाई लघुकथा भनिएको हुन सक्दछ । कथाहरूमा नैतिक शिक्षा, हास्य साहित्यको आधारमा पहिला सुनिसकेका कुराहरूलाई पनि कथाको शैलीमा प्रस्तुत गरिएको छ ।
नेवार समाजमा अनेक पत्याउनसकिने वा नसकिने घटनाहरू प्रचलनमा छन् । यसैलाई विभिन्न समयमा सुन्ने सुनाउने गरिन्छ । ती सामाजिक कथामा ज्ञान गुण र अनुभवका कुराहरू रहेको हुन्छ । कतिपय कताहरू लोककथा, आधुनिककथाको रूपमा समाजमा चर्चा रहेको हुन्छ । कतिपय कथाहरू एकले अर्कालाइ सुनाएर लोकप्रिय रहेको हुन्छ । कसतपय सुनेका कथाहरू लिपिवद्ध गरेर सुरक्षित गर्ने पनि गरिन्छ । यस्मा रहेको कतिपय कथाहरूमा नैतिक शिक्षा रहेका छन् ।
‘खिचाया न्हिप्यं’ कथा संग्रह पुस्तकको शिर्षक सुहाउँदो गरि पुस्तकको अगाडि पृष्ठमा एक कुकूरको तस्वीर र आत्मवृतान्त कविताको रूपमा प्रस्तुत गरिएको छ । यसबाटपनि पुस्तकका लेखकको साहित्यप्रतिको माया प्रष्ट्याउँछ । त्यसरी नै लेखकका विभिन्न गतिविधिको रंगीन तस्वीरहरू पुस्तकको अन्तिम खण्डमा राखिएको छ । यसबाट लेखकको विविध आयामलाई प्रस्तुत गर्दछ । लेखकले यो पुस्तक नै नेपालभाषाया सेवाको निमित्त लेखेको भनी उल्लेख गरिएजस्तै वहाँले आफ्ना अनुभव र अध्ययनको आधारमा अरू पुस्तकहरूपनि प्रकाशित गर्न सकिएमा यो नेपालभाषा साहित्यको निमित्त अर्को तारा बन्ने निश्चित छ ।