नेपालभाषा साहित्य च्वन्ह्याकेगु खँय् विदेशय् च्वनाच्वंपिं च्वमिपिन्सं नं कुतः न्ह्याका हःगु दु । थुकिया छगू दसु रीता देवी प्रधानया बाखं मुना सफू ‘तापालय् थ्वःगु सः’ खः । थुकि दुथ्यानाच्वंगु बाखंत थी थी पत्रपत्रिकाय् पिदने धुंकूगु दु । तर डायस्पोरिक बाखं मुना धकाः पिदंगु थ्व हे न्हापांगु सफू जुइमाः ।
डायस्पोरिक साहित्यया सामान्य अर्थ नेपालं पिनेच्वनाच्वंपिन्स रचना याःगु कृति खः । तर पिने च्वनाच्वंपिं वा मुलुकय् लिहाँ वयाः साहित्य च्वयेवं उकियात डायस्पोरिक साहित्य धायेमफ मखु । डायस्पोरायात साहित्यिक सन्दर्भजक मखसे सामाजिक–सांस्कृतिक सन्दर्भं नं थुइकेमाः धयागु मान्यता दु । डास्पोरिक साहित्ययात थःगु मातृभूमि, थःगु प्रवासया जीवन लुमंका उकि दुने ब्वलनाच्वंगु चेत, लुमन्ति व थःगु स्वविवकेया आत्मीय अनुभूति धकाः नं धायेगु याः ।
तापालय् थ्वःगु सः बाख मुना दुने गुपू बाखं दुथ्याना च्वंगु दु । बाखंया विषयवस्तु व घटनाक्रम फुक्क हे विदेशया पृष्ठभूमि दु । बाखं दुने नेपाः व विदेशया संस्कृति सभ्यता न्ह्यब्वयातःगु खने दइ । विदेशया भूमि व संस्कृति सकसिगु निंतिं अजू व उत्सुकताया विषय जुया च्वनी । अज्यागु लकसय् प्रवासया जीवन हने उलि सरल जुइ मखु, थाकुया च्वनी । तर विदेशया सभ्यता व संस्कृतिं स्वदेशी मनूतय्त गुकथं हिइका यंकी धयागुया दृष्टान्त थुगु बाखं सफू दुने दु । विदेशीतय्गु सभ्यताय् लालची जुयाः थःपिं हे हिलावनीगु प्रवृति व विदेशय् स्वदेशी मनूत नापलाइबलय् नुगलय् स्वां ह्वयेगु याःसा उजोपिं मनूतपाखें हे थःपिं पीडित जूवने फइगुया घटना, प्रवेशया नेवाः समाजया चित्रण थुगु सफूया बाखंया विषय जुयाच्वंगु दु ।
सफू दुने बाखंया विषयवस्तुं यक्वसिया ध्यान सालेकाये फइगु खनेदुसां बाखंया भाषा शैली बाखं साहित्य थें मजुयाच्वंगु गनं गनं आभाष खने दु । थुकि दुथ्यानाच्वंगु फुक्क बाखंत डास्पोरिक खः कि मखु धयागु खँय् चिन्तन जुइमाः । अझ ला गुलिखे बाखं बाखं हे खः वा मात्र प्रवन्ध खः, थुजोगु खँय् नं ध्यान बिइमाः । बाखं च्वयेत आवश्यक शैली, भाषा, कथानक आदिया विषय अध्ययनया आवश्यक जुइ । मत्ति दुथ्याःगु खँ भ्वँतय् प्वंकेवं व साहित्य मजुइगु खँय् फुक्क हे कथंया साहित्य च्वइपिन्स चिन्तन यायेमाः ।
बाखंच्वमि रीतादेवी प्रधानया निरन्तर साहित्य साधना छगू सकरात्मक कुतः खः । साहित्य साधानां हे साहित्य रचनाया गुण दोष सिइके फइ । डायस्पोरिया बाखंकथं नेपालभाषा साहित्य नं कृति रचना जूगुयात सकरात्मककथं स्वयेमाः ।
