‘.. जिगु सलं जाःगु म्ये न्यानाब्यू धकाः इनाप यायेमाःगु । थ्व खँ लुमना वइबलय् ला फर्निचर हे मिइ अपू धाये..’ – सानुबाबु महर्जन, म्येहालामि

यलया त्यागः त्वालय् बा मंगललाल व मां आशामाया महर्जनया कोखं वि.सं २०२७ साल माघ ३ गते जन्म जुल । सानुबाबुयात मनूतय्सं छम्ह फर्निचरया ब्यापारीया रूपं, छम्ह म्ये हालामिया रूपय् म्हस्यु । बेज्यान फर्निचरया ब्यापारी व क्यातुगु भावनाया म्ये निगू अलग अलग विशेषता ज्वना न्ह्याना च्वंम्ह सानुबाबु । न्हिया न्हिथं संगीतया साधना कथं ५ बजे दनाः रियाज याइ । ब्याडमिन्टन व स्वाक्वासय् नं उलि हे रुचि दु वय्कःया ।

थःगु म्हसिका गुकथं बियादी ? छम्ह म्ये हालामि वा संगीतकार ?
दकलय् न्हापां जि छम्ह आम नेवाः खः । थःगु ज्या याना थःगु आत्मस्वाभिमानय् घाः मलाकुसें अलय् मेपिन्त नं आदर याना म्वाये न्ह्याम्ह मनू खः । छम्ह इमान्दार व नेवाः भाय्प्रति अनुराग दुम्ह नेवाःख्यः व खस ख्यलय् म्ये हालेयःम्ह नेवाः काय्मचा । जिं थःत अझं नं छम्ह स्यल्लाम्ह म्ये हालामि वा संगीतकार धायेत थःहे ग्याः नी । जिं अझं थ्व ख्यलय् यक्व हे सय्के व सिइके ल्यं दनी । धात्थें जितः म्ये हालामि वा संगीतकार धकाः थःत थःम्ह अले मेपिन्सं म्हसिकेगु खःसा अझं यक्व मिहेनतया लिसें संगीतया विषयस ज्ञान काये बाकी दनी ।

संगीतया क्षेत्रय गुकथं नुगः क्वसाल ?
संगीत मयःपिं सु दु धकाः । हाले सःम्हनिसें कयाः न्यने जक सःपिंनि नं संगीतय् झुमि वने न्ह्याइगु । जि नं ब्यागलं मखुत । उबलय् जिमिगु त्वाः बालकुमारी द्यःयाथाय् बहनीनिसें चान्हय् एघार बाह्र बजे तक वरिष्ठ उस्तादपिं तबलावादकपिन्सं भजन याइगु । अनया लकसं जितः मचायेकं संगीतप्रति मोह अप्वःयेका बिल । उकिसन रेडियोय् म्ये न्यनेगु बानी दुम्ह जि ला । बां बांलाःगु म्ये वइबलय् जि नं अथे हे हाले दःसा ज्यू धकाः मतिइ लुइगु । शायद जिगु दुनुगःया प्याचालं हे जि मचाय्कं थज्यागु लकसय् लाना थ्व संगीत क्षेत्रय नुगः क्वसागु जुइमाः ।

संगीतयात गुकथं परिभाषित यानादी ?
मनय् ब्वलना वःगु गुगु लय्बद्ध रूपं समय परिस्थितिलिसें निरन्तर न्ह्यानाः मनय् आनन्द बिइगु भाव यात हे संगीत धाइ जुइ ।

सुयागु प्रेरणा दूगु ला वा अन्य छुं खँ प्रभावित जुया थ्व ख्यलय् पलाः न्ह्याकागु ?
झी नेवाःत चाय्कं मचाय्कं संगीतया विविध क्षेत्रय् अथें नं लानाच्वनिपिं । धात्थें धायेगु खःसा झी नेवाःत संगीतया थी थी लकसय् भ्यलेपुनाच्वनिपिं हे खः । जि नं सुयागुं प्रेरणां थ्यंकला मखु तर त्वाःया विविध सांस्कृतिक ज्या खँय् छुं नं छुं भुमिका म्हिते माः । संगीतया खँय् धायेगु खःसा खिं, धिमे, डह, डमरु, ढोलक, कान्ता डबडब आदि न्ह्यागुसां थ्व जिम्मेवारी कयाः थायेमाः । उगु हे बाध्यता धाये वा यःया धाये जि नं व बाजंनाप सतिना वं वं संगीतया ख्यलय् थःत समर्पित याना ।

निगू ब्यागलंया लँपु ज्वना बेज्यान फर्निचर व नुगलय् झ्वयेपिइगु म्येंयात नापं यंकेत गुकथं संभव जुल ?
संभव असंभव धइगु ला थःगु ल्हातिइ खः । मन दुसा न्ह्याःगु ज्यायात नं व्यवस्थित याये फइ । जीवनयापन यायेत म्ये जक हालां छेँया आवश्यकता पूवंके फैमखु । उकिं थःगु नुगःया लसताया नितिं म्येया ख्यःयात नाला कयाः सा परिवारप्रतिया आवश्यकता पूवंकेत फर्निचरया व्यवसाय याना । जिं स्वये थम्हं पूर्ण रूपं एकचित्तं ज्या यात धाःसा थुकथं व्यागलं विषय खःसां उकिइ सफल जुइत छुं थाकू जुइमाःगु मदु । जि म्ये हालेबलय् छम्ह व्यापारी मखु मात्र छम्ह म्येहालामि धकाः लुमंका म्ये हालेगु । उबलय् सम्पूर्ण रूपं म्येया भावनाप दुविनेगु । अथे हे पसलय् च्वनेबलय् छम्ह परिवारया जिम्मेवार व्यक्ति धकाः लुमंकेगु ।

फर्निचर मिइ अपू कि सुयागुं भावनानाप स्वापू दूगु संगीतया म्ये ?
संगीत व व्यापार दथुइ धात्थें आकाश जमीनया फरक खँ खत । तर अथे खयानं खायुगु सत्य छु धायेबलय् फर्निचरया आवश्यकपिं पसलय् हे वइ । थःत माःगु अले यःगु न्यानायंकी । तर नेवाः ख्यःया संगीतया खँ ल्हायेगु खःसा झीगु बाध्यता धाये झीसँ थःम्ह पिथनेगु एल्बम न्हूदँ बलय् बजारय् झ्वःछुना मिइ मालाच्वंगु अवस्था । व नं जिगु सलं जाःगु म्ये न्यानाब्यू धकाः इनाप यायेमाःगु । थ्व खँ लुमना वइबलय् ला फर्निचर हे मिइ अपू धाये मास्तिवः । अले हानं फर्निचर बस्तु जुल व न्याना यंकल कि अमिगु हे स्वामित्वय् वनी तर सः ला झीगु हे जुइ सिना वंसां । मात्र झीगु सलं थ्वःगु म्येयात जक हे झीसँ यक्वसित न्यंकेगु खः ।

संगीतया शिक्षा गनं व गबले अले सु पाखें कया ?
न्हापांगु संगितया शिक्षा वि. सं २०४४ सालय् उस्ताद हुतराज शर्मापाखें अथेहे दच्छि तक कया । वि.सं २०५० सालय् ललितकला क्याम्पसय् गुरु नरराज ढकाल व संगीता राना प्रधानपाखें अथेहे तबला गुरु रविन श्रेष्ठपाखें २ वर्ष तक प्रशिक्षण कयागु दु । अथे खयानं लिपा हानं संगीता राना प्रधानपाखें २ वर्ष संगीतया शिक्षा कया । आः तक नं छुं अलमल जुलकि गुरु प्रधानयाके हे सल्लाह सुझाव कायेगु यानाच्वना तिनी ।

दकलय् न्हापांगु म्येया बोल, म्ये च्वमि, लयचिनामि अले रिकर्डिंग गन गुलि सालय् जुल ?
दकलय् न्हापां हालागु वा रेर्कड जूगु म्ये ‘प्रिय छंगु ख्वविं जितः’ खः । थुगु म्येया रचनाकार व लय्चिनामि जि स्वयम हे । अथे हे ५२÷५३ साल पाखे अल्फा रकर्डिंग स्टूडियोस थ्व म्ये रिकर्ड याना । थुकिया बाजंग्वसाः जुगल डंगोल खः । वय्कलं हे जितः थन तक थ्यंकेया नितिं आपालं हःपाःया लिसें गुहाली यानादिल ।

संगीतय् हे पलाः न्ह्याकागु गुबलेंनिसें ?
खय्तला संगीत ख्यलय् २०३९÷४० साल निसें नुगः सतिगु खःसां औपचारिक रूपं २०४४ सालं संगीतया ख्यलय् पलाः तया । अले निरन्तरता २०५० सालं निसें जुल धायेमाल ।

म्ये हालेगु धइगु शौखया विषय जक खःला ?
छम्ह आम मनूया नितिं म्ये न्यनेगु व याक गुनगुन यायेगु शौख जुइफु । जितः नं म्ये न्यने यः हाले मसःनीबलय् तक । उबलय्या ईयात लुमंकेगु खःसा व ई शौख जक खः । तर जब संगीतय् हे समर्पण जुइ उबलय् संगीत शौखया रूपं साधनाया रूपय् हिलावनी । सुं नं मनूया नितिं संगीत न्यनेगु शौख जुइफु तर म्ये हालामिया नितिं संगीत साधना खः । आत्मा खः । जीवन खः ।

गज्यागु म्ये हाले यः ?
जितः ला दक्वं कथंया रसं जाःगु म्ये हाले यः । उकिसनं अझ यःगु रस धइगु करुण रसं जाःगु म्ये अर्थात सेन्टिमेन्टल भाव दूगु म्ये यः । छपू म्ये च्वमिया परिकल्पनाया उपज जुल । वयागु भावयात ल्वयेक संगीतकारं लसय् हनी । अले व हे लसय् शब्दया भावयात थुइकाः म्ये हालामिं थःगु सःपाखें व भावयात ज्यान तयेगु खः । अथे ला म्ये हालेगु याक जुइमाः वा ज्वः म्ये जुइमाः पूर्णरूपं थःत उकिइ दुबिना हे हालेगु खः । तर ज्वः म्ये हालेबलय् अझ मिहेनत यायेमाः । छाय्कि निम्हसिगु सः सिंक्रोनाइज जुइमाः । तर थौं कन्हे प्रविधिया विकासं यानाः ज्वः म्ये हालेगु इलय् नापं मेम्ह कलाकार नाप मलाइगु जुइ धुंकल । थःगु भागया म्ये हाला वनी । हानं मेन्ह वया थःगु भागया म्ये हाली । थुकिंयानाः गुगु छगू अदभुत रस पिज्वयेमाःगु खः व भचा म्हो जुल ला धइगु मतिइ वनिगु । नापं हालेबलय् निम्हं नापं दइबलय् व म्येया सवाः हे मेगु जुइफु ।

छम्ह लय्चिनामिया नातां छपू म्येय् गुकथं लय् तयादी, गज्यागु लकसय् ?
जि छम्ह स्यलाल्म्ह म्ये हालामि हे जुइगु कुतलय् तिनी । संगीतया क्षेत्र धइगु हानं जीवनकाछिं न्ह्याक्वः हे सयेकूसां न्हू न्हूगु प्रविधिनापं वने मफत धायेवं ल्यूने लाये यः । उकिं म्ये हालेगुलिइ हे थःगु १०० प्रतिशत बिइगु कुतः यानाच्वनाम्हं जि लय्चिनामि नं खः धायेत अझं नं थाकूगु ई खः जिगु नितिं । म्ये हालेगु झ्वलय् हे छपू निपू लय् सम्म तयागु खः सःसां मसःसां उकिं जि लय्चिनामि हे खः धायेगु अवस्था मदु । तर गुलि नं निपू प्यपुइ लय् तयाः उबलय् शब्द व भावया अध्ययन याना जक हे लय् तयेगु याना ।

थःगु हे सोलो एल्बम ग्वःगु पिथने धुन ?
नेवाः म्ये व खस भाय्या म्ये याना २००पू ति हाले धुन । तर थःगु सोलो एल्बम कथं स्वंगू नेपालभाषाया पिथने धुन । ‘जितः यःम्ह मय्जु छ’ ,‘सिचु फय्’ व ‘गजब खः मतिना’ । अथेहे खसभाषाया ‘स्वरान्तर’ छगू जक खः ।

नेपालभाषाया संगीत ख्यलं नेपाली ख्यलय् नं पलाः न्ह्याकल छाय् ?
छम्ह मनुखं जब संगीतय् पलाः न्ह्याके धकाः हे वइ वं छगू जक भाषाया म्ये हाले धकाः थःगु लागा सिमित यायेगु उचित मखु । अथेहे संगीत ला इन्टनेशनल भाय् खः । थःगु भाय्या विशेषता ला दूगु हे जुल नापनापं फुसा अले मौका दत धाःसा न्ह्याःगुं नं भाय्या म्ये हालेत थःत तयार यायेमाः । जिं नं अथे हे जक यानागु खः ।

छु पाः निगू ख्यःया दथुइ ?
पाःगु ला मात्र भाय् जक हे खः नी । मेगु धयागु ला छु भाय्या खः व हे कथं शब्दयात बांलाक ध्यानय् तयाः म्ये हालेमाल । शब्दया अर्थ व महिमायात थुइकेगु जक हे खः । तर दुग्यंक स्वलधाःसा नेपालभाषाया थःगु हे ताल,रागया थःथःगु हे पहः दु गुगु दक्वं सयेके व वयेके थाकू ताः ।

नेपालभाषाया म्ये हाला जीवनयापन याये अपुइगु लकस दु ला, अज्यागु लकस ब्वलंकेत छु यायेमालि ?
नेपालभाषाया जक म्ये हाला जीवन याये अपू धाःपिं ला जिं आः तकं मखनानी । अथेला झी नेवाःतय्गु स्वभाव नं सुयातं गुहाली यायेगु धालकि अन ध्यबा धकाः स्वयाच्वनिपिं नं मखुत । तर आःया अवस्थाय् गुहाली जक धयां नं मजिइ धुंकल । न्ह्यागु यायेत नं आर्थिक हे न्ह्यःने वइगु । उकिं झी आर्थिक रूपं सबल जुइगु खःसा आः न्हापा थें मानवताया नातां सदां गुहाली जक धयाच्वनेगु पलेसा म्ये हालेगुयात नं व्यावसायिक रूपं न्ह्यःने यंकेमाले धुंकल । न्हापा मदुगु लकस आः बुलुँहुँ दया वयाच्वंगु नं दु गुगु सकरात्मक पलाः खः । अज्यागु लकस ब्वलंकेत झी झी मिलेजुइगु ला द हे दु नापनापं नेवाः खलःपुचः नेपालभाषा मंका खलः थें नेवाःतय् हितया नितिं चाय्का तःगु संस्थां नं थुकियात छुं तिबः जुइकथंया पलाः न्ह्याकेमाःथें ताः ।

नेवाः म्ये हालिपिं अझं व्यावसायिक जुइ मफुगु छु जुया ?
नेपालभाषाया म्ये व संगीतय् जक मखु साहित्य, कला,संस्कृति, पत्रकारिता फुक्क ख्यःया विकास यायेमाःगु व व्यवसायिक यायेमाःगु थौंया आवश्यकता खः । झीथाय् अझं नं थ्व दक्वं ख्यः व्यावसायिक रूपं सबल जुयाच्वंगु खनेमदुनी । जब सुं आर्थिक रूपं सबल जुइमखु वं थःम्ह बिइफुगु ज्याया १०० प्रतिशत बिइ हे फइमखु । आर्थिक वइगु खःसा जक मखा उम्ह व्यक्तिं १०० प्रतिशत स्वयां अप्वः मिहेनत याइ । अथेहे नेवाःभाय् ल्हाइपिं हे झन झन म्हो जुया वनाच्वंगु अवस्था दु गुगु चिन्ताया विषय खः झी सकसिगु नितिं । उकिं छगू अभियान कथं हे झीगु नेवाः भाय्यात छेँ छेँ ल्हायेगु बानी यायेमाल ।

आः तक म्ये हाला छु छु सम्मान कयादी धुन ?
जिं थःत संगीत क्षेत्रय् समर्पित याना व छुं सम्मान काये दइ धकाः मखु । अय्नं जितः संगीत क्षेत्रय् योगदान ब्यूगु नातां थी थी संस्थापाखें गथेकि ‘ज्यापू समाज पाखें २०६४ सालय’, ‘नेपाल सास्कृतिक कला मन्दिरपाखें २०६७’, ‘लुखुसि त्वाःपाखें २०६८’, ‘दान्य हिरा सिरपा २०७०’, ‘नेपालभाषाया बांलागु म्येयात बिइगु इमेज अवार्ड २०६३’, ‘बांलाम्ह मिजं सःया नितिं पेज थ्री अवार्ड ११३७’ व ‘नेपालभाषाया बांलागु म्येया नितिं ‘पावर न्यूज अवार्ड २०७६’ कयागु दु ।

पेजथ्री बाःछिपाैया नितिं रेखा शाक्यं कयादीगु अन्तरवार्ता (२०७७ साउन ३२ दँ१६ ल्याः ४ स पिदंगु)